Kuriozitete-Teknologji/ Ja se ç’ndodhë për një minutë në Internet!

Po e nisim fillimisht me Google. Çdo minutë, njerëzit përreth botës shkruajnë në këtë makinë kërkimi 2 milionë kërkime.

Çdo minutë në YouTube vendosen 30 deri 60 orë materiale të reja, kurse videot në këtë shërbim shikohen mesatarisht 1,3 milion herë. Facebook ka gjashtë milionë klikime ku prej tyre janë 277.000 kyçje në minutë. Çdo minutë Twitter është më i pasur për së paku 320 shfrytëzues të ri dhe 100.000 cicërima të reja.

204 milionë email porosi dërgohen gjatë një minuti përmes Internetit, 135 pajisje infektohen me ndonjë lloj virusi malinj (malware) dhe ndodhin rreth 20 vjedhje identiteti.

Sport/ Gjici: Kukësi, një klub model në superligë

Zv/presidenti Safet Gjici zbardh detajet e festës së nesërme, ku të ftuar do të jenë tifozë nga Kosova dhe këngëtarë të njohur nga kryeqyteti

Ngjitja e Kukësit për herë të parë në superligë ka marrë gjithë vëmendjen e banorëve të këtij qyteti, ku tema kryesore e bisedave lidhet me futbollin. Një festë e vogël është bërë nga kuksianët pas barazimit në Lushnjë, por festa zyrtare do të organizohet nesër. Nga ana e presidencës dhe bashkisë janë marrë të gjitha masat për këtë festë. Zv/presidenti Safet Gjici tregon për “Sportin shqiptar” disa nga detajet e festës së nesërme.

“Së pari dua të them se Kukësi e meritoi superligën. Në Lushnjë skuadra tregoi shpirt gare dhe, jo vetëm që nuk pësuam tre gola, por me pak kujdes edhe mund të fitonim. Tashmë jemi në festë. Kukësi për herë të parë do të jetë mes më të mirëve të futbollit shqiptar. Objektivi u realizua dhe gëzimi është i ligjshëm.

Në emër të presidencës, i falënderoj të gjithë tifozët kuksianë, stafin dhe lojtarët për kontributin e tyre të çmuar. Eshtë një ngjarje e shënuar për trevën tonë dhe skuadra do të shpërblehet me 20 milionë lekë”, – shprehet zv/presidenti Gjici, mjaft entuziast për ngjitjen e Kukësit në superligë.

Kukësi/ “Heronjtë” firmosin fitoren

Në qytetin verilindor të Kukësit, atmosfera përpara ndeshjes me  Gramshin është ende entuaziste. Të gjithë e vlerësojnë si një nga garat sportive më interesante dhe befasuese dhe kjo ka edhe arsyet e veta. Ishin afro 60 tifozë kuksianë që kishin udhëtuar nga qyteti i largët. Ndaj tyre ka pasur sharje e gurë nga vendasit, por triumfi i skuadrës së tyre të zemrës ka bërë që t’i harrojnë të gjitha. Tani flitet për çdo fubollist, tamam si për heronjtë në luftë… bëhen vlerësime, vihen nota. Po për heronjtë që sollën triumfin e fitoren e parë mund të thuhet: “Gardianin e portës Koçi ishte i pamposhtur, luftoi me baltën por edhe ndaj lojtarëve vendas. Para tij, një mbrojtje hermetike me Rexhepin, Lilën, Renxën e Pashajn, tepër të guximshëm, ndërkohë që trajneri Berberi kishte vendosur në mesfushë E.Kolën, Jevdeviç dhe Mziun. Ndërsa ç’mund të thuhet për Malon dhe Ivanajn? Ivanaj është sulmuesi më i mirë i 14 ekipeve të kategorisë Parë. Malo është lojtari më i shpejtë, në radhët e 25 lojtarëve të Kukësit. Një sulmues inteligjent, vallzon me topin.

Nga Z.Tola (Sport Ekspres)

Reportazh/ Nga “Bjeshkë të Nemuna” në “Bjeshkë të Bekueme”

Një projekt i BE, i realizuar nga Programi i Kombeve te Bashkuara për Zhvillim, po e shndërron luginën e Valbonës, në Alpet e Shqipërisë, një destinacion ndërkombëtar gjithmonë dhe më të kërkuar, të turizmit dimëror dhe veror. Kjo perspektivë ka nxitur kthimin nga Europa Perëndimore edhe të emigrantëve të kësaj zone dhe investimin e kapitaleve të tyre në sektorin fitimprures të turizmit.

Udhëtimi me automjet drejt luginës së Valbonës nuk është më as i gjatë, as i lodhshëm si pak vite me pare. Drejt saj shkon përmes autostrades Durrës- Kukës, të standarteve europiane, dhe më tej vazhdon në terrene pothuaj fushorë ne rrugë dytësore, të asfaltuara. Lugina ka emrin e fshatit dhe të lumit Valbona, i vetmi lum në Shqipëri në ngjyrë të kaltër, me ujë të bollshëm, transparent dhe gurë të bardhë.Këtu ndodhesh 1 600 metra mbi nivelin e detit dhe bukurisë natyrore që të ofrojnë Alpet e Shqipërisë, pasi Lugina e Valbonës është në zemër të pjesës së tyre lindore. Këtu sheh rrezet e fundit të ditës të ndriçojnë, majat e Bjeshkëve të Nemuna, me dëborë të përjetshme. Kullat e vjetra, tradicionale prej guri shfaqen të heshtura, të braktisura, në të dyja anët e rrugës apo në maja kodrash. Por janë bujtinat e reja prej druri, me çati alpine ato që me dritat e ndezura, avullin në xhamat e dritareve të grishin të zgjedhësh njërën, të ecësh drejt saj dhe të hysh brenda. Hyjmë tek ajo që është në mes të një fushe, të njohur që në kohë të vjetra me emrin “Fusha e gjësë”emër që tani e ka marrë bujtina. Këtu, na tregon pronari i saj, dikur zbrisnin kuajt dhe dhitë e egra, kaprojtë dhe dhelprat, nuset e lalës, arinjtë, e plot kafshë të tjera të një faune të larmishme dhe origjinale. Bujtina ka kafene, restorant dhe në katin e dytë hotel. Këtu të servirin çaj të egër nga Alpet, me një aromë të fortë rigoni, djathë, gjalp e kos nga bagëtitë që kullosin në bjeshkë. Nga dritaret e bujtinës mund të shohësh konturet e “Bjeshkëve të Nemuna..” Duket se të ardhurat që shtohen nga viti në vit nga rritja e numrit të turistëve, udhëtarëve, historianëve, studiuesve nga gjithë bota po i kthen ato në “Bjeshkë të Bekueme”.

Alpet shqiptare

Sport / Historike,Kukësi ne kategorinë superiore

Zv/presidenti Flamur Hoxha shpreh bindjen për fitore dhe thekson se gjirokastritët do të pendohen për ato që kanë thënë ditët e fundit

Presidenca kuksiane, e kryesuar nga Ramë Geci, Flamur Hoxha dhe Safet Gjici, ka takuar të enjten stafin teknik dhe ekipin. Pasi kanë vlerësuar punën e deritanishme, drejtuesit më të lartë të ekipit kanë kërkuar përqendrim maksimal për ndeshjen me Luftëtarin. Zv/presidenti Flamur Hoxha, për “Sportin shqiptar” është shprehur:  “Kemi marrë masat, që gjithçka në ndeshjen me Luftëtarin të jetë perfekte.

Nuk e diskutojmë fitoren të dielën, kur do të sigurojmë ngjitjen historike në elitën e futbollit shqiptar. Nuk më kanë pëlqyer deklaratat e gjirokastritëve, të cilët i garantoj se do të jetë gjithçka festive atë ditë. Do të ketë spektakël dhe Kukësi do të luajë denjësisht me Luftëtarin. Gjirokastritët do të priten dhe përcillen si miq, ashtu si çdoi ekip që ka ardhur në Kukës, prandaj do të pendohen për ato deklarata që kanë bërë para ndeshjes.

Havzi Nela...Poeti, Mësuesi dhe Disidenti i shquar "nën litar"...

Vellezerit Koldashi - Jup Topojani

SHKENCE/ “Kristali i pamundur” vjen nga hapësira

“Kristali i pamundur”, i pagëzuar kështu nga shkencëtarët dhe kimistët për “pamundësinë” e tij për të ekzistuar në natyrë për shkak të formës së tij dhe të parimit të zbuluar që në vitin 1982 për kuazi-kristalet, parim i ashtuquajtur “simetria e ndaluar e kristaleve”…ekziston. Një studim i kryer së fundmi mundohet të argumentojë se këta kristale ekzistojnë dhe se prejardhja e tyre, ndryshe nga ata të formuar në tokë, është nga hapësira.

Ky lloj kristali, futet në kategorinë e kuazi-kristaleve që kanë një strukturë të pazakontë mes kristalit të pastër dhe xhamit.

Deri para dy vitesh gjurmë të kuazi-kristaleve në natyrë nuk mund të gjendeshin dhe ata krijoheshin në kushte laboratorike. Pikërisht dy vjet më parë, një grup gjeologësh zbuluan në një terren natyror, në malet Koryak të Rusisë “kristalin e pamundur”.

INFORMACION/ Komuna Topojan

 

Gjeografia

Komuna e Topojanit është një nga komunat më veri-lindore të Republikës së Shqipërisë në koordinatat gjeografike 41º 59´ 30” në veri dhe 20º 31´18” në Jug. Topojani ka një reliev të thyer kodrinor-malor, me male të larta të veshura, pllaja, bjeshkë dhe livadhe. Në lindje kufizohet me Komunen Shishtavec, me fshatrat Kollovoz, Shtreze, Novosej, në jug kufizohet me komunën Grykë Caje dhe fshatin Buzmadhe, në perëndim ngrihet madhështor Mali i Gjalicës deri në Tërshen, ndërsa në pjesën veriore kufizohet me Komunen Zapod me fshatrat Oreshk, Orcikel. Komuna Topojan i përket një zone të pasur ujore me shumë burime, të cilat në një reliev kryesisht të thyer formojnë dhe Lumin e Topojanit, siç njihet nga vendasit (Reka e Topojanit). Ky lum ndan përgjysmë grykën shkëmbore të Vanave. Lumi krijohet nga bashkimi i dy degeve kryesore, reka e Shtrezes me burim nga bjeshket e Kallabakut dhe degës kryesore me burim nga Bjeshket e Okzherit e deri ne Krue te Kuq. Gjarpëruese e lumit është dhe rruga nacionale Kukës-Topojan-Shishtavec përgjatë Vanave, e cila për nga veçantia e shkëmbinjve të thepisur dhe karakteristik, bën që udhëtimi të zgjojë adrenalinën e frikës dhe madhështisë së krijuesit të gjithësisë.

Keshilli i Qarkut Kukes /Historia dhe kultura

HISTORIA DHE KULTURA

PËRKATËSIA ADMINISTRATIVE DHE E TREGUT


Qarku Kukës përbëhet prej tri rretheve:Kukës,Has,Tropojë

Kryeqendrat sipas rretheve janë: KUKËSI, për rrethin Kukës, KRUMA për rrethin Has dhe B. CURRI (ish-Kolgecaj) për rrethin Tropojë.

Kryeqendra e Qarkut Kukës: KUKËSI

Kukësi si qendër tregu dhe administrative është krijuar në vitin 1925 (me zhvendosjen e qendrës së Qarkut nga Kruma).

Bicaj njihet si qendër administrative e Lumës që nga viti 1884 (më parë si qendër e tillë ka qenë Kalaja e Dodës).

Në Malësinë e Gjakovës si qendër administrative pas krijimit të shtetit shqiptar (1921) ka qenë Kolgecaj (i njohur sot me emrin B. Curri).

Hasi si rreth më vete është krijuar në vitin 1993. Qendër e tij - Kruma. Kjo ka qenë gjithashtu qendër e Qarkut (Prefekturës) në vitet 1921 -1925.

Deri në vitin 1947 Malziu administrativisht varej nga Shkodra, ndërsa si qendër rrethi ka qenë Puka. Pas këtij viti Malziu i kaloi Kukësit.

Si qendër tregu, Hasi (një pjesë) dhe Malësia e Gjakovës kanë pasur Gjakovën; Luma (Prizrenin, Tetovën dhe Gostivarin)

PERSONALITETE/ Imer Sula, atdhetar i shquar i krahinës së Lumës

Në kuadrin e 130 vjetorit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit

Imer Sula, atdhetar i shquar i krahinës së Lumës

     Shkruan: Besim R CENGU

     Kukës, 26. 05. 2008

     Imer Sula, lindi në Shtiqën në vitin 1823, në gjirin e një fisi me tradita luftarake dhe atdhetare dhe vdiq në shtëpinë e tij nga plagët e rënda që kishte marrë në luftën e vitit 1899 kundër pushtuesve turq. Sipas rrëfimeve të atyre që kanë qenë bashkëkohës me të, mbledhë dhe ruajtur me kujdes prej pasardhësve të tij, por edhe sipas tregimeve reale popullore, Imer Sula, përpos veprimtarive të vazhdueshme patriotike që prej rinisë së tij të hershme, ka qenë në moshën 30 vjeçare kur ka marrë pjesë me armë në dorë në kryengritjet e malësorëve të Lumës që zhvilluan në vitet 1852-1862 kundër reformave të Tanzimatit, të cilat u udhëhoqën prej patriotëve dhe prijësve popullorë të krahinës së Lumës, si Mahmut Dac Kalisi, Ejup Topojani, Sahit Gega etj.

     Në betejat dhe luftimet e përgjakshme që u zhvilluan në ato vite midis forcave të ekspeditave ushtarake të pashallarëve turq dhe të luftëtarëve kryengritës të armatosur lumjanë, ndër luftëtarët popullor që morën pjesë active në luftimet që u zhvilluan në periudhën e këtyre viteve, për guxim e trimëri të rrallë, u shqua edhe Imer Sula prej fshatit Shtiqën. Madje siç tregojnë burime popullore nga krahina, e sidomos dokumentet e kohës në vitet e mëpastajme, në luftimet që janë zhvilluar në vitin 1862 nga forcat e armatosura shqiptare, në Qafën e Duhles, në Grykën e Vermicës, në Rrafshen e në Kullën e Lumës, në shpatet e Qafës së Kolesjanit, e deri në Kalanë e Dodës, kryengritësit trima lumjanë, duke qenë të drejtuar prej Mahmut Dacit, Ejup Topojanit, Sahit Gegës dhe Imer Sulës, jo vetëm që i thyen disa herë ushtritë e pashallarëve, por edhe u patën shkaktuar mjaft të vrarë e të plagosur, si dhe u kanë zënë shumë armë e municion luftarak.

     Pas fitores që kishin korrë kryengritësit lumjanë, në betejat e zhvilluara në Qafën e Kolesjanit dhe në Grykën e Drinit të Bardhë, e deri në fshatin Zhur ndaj forcave të ekspeditave ndëshkimore të ushtrisë turke, në gjysmën e dytë të vitit 1862, Imer Sula, së bashku me luftëtarët e tij, kur u kthye në fshatin Shtiqën solli shumë armë, të cilat ua shpërndau bashkëfshatarëve të tij për t’i patur në betejat e tjera në të ardhmen.

Jeteshkrim / Havzi Nela

Havzi Nela
Emri	Havzi
Mbiemri	Nela
Lindur më	20 shkurt 1934
Lindur në	Kollovoz, Kukës
Vdiq më	10 gusht 1988
Vdiq në	Kukës
Kombësia	shqiptar
Profesioni	poet

Havzi Nela (1934 - 1988) ishte poet disident shqiptar.

Havzi Nela lindi më 20 shkurt 1934 në fshatin Kollovoz të rrethit të Kukësit. Ai mbaroi shkollën fillore dhe të mesme, ndërsa jetojnë në varfëri ekstreme. Qysh në shkollë të mesme u shfaqën kundërshtitë e tij të para ndaj padrejtësive të regjimit komunist. Më pas ai filloi studimet në Institutin e Lartë Pedagogjik të Shkodrës (sot Universiteti Luigj Gurakuqi), por u përjashtua si element destruktiv për bindjet e tij. Pas shumë vështirësish, ai gjeti një punë si mësues në shkollën fillore të Planit të Bardhë, një fshat i vogël në rrethin e Matit. Ai u dëbua edhe nga ky fshat për shkak të aktivitetit të dyshimtë - u lexonte nxënësve poemat e tij. Më pas ai arriti të përfundojë Institutin e Lartë Pedagogjik të Shkodrës me korrespondencë. Ai punoi si mësues në fshatra të ndryshme të tilla si Kruma, Lojma, dhe Shishtaveci deri në vitin 1967, kur ai u transferua në Topojan. Topojani ishte vendi ku filluan ngjarjet më dramatike të poetit dhe familjes së tij.

Havzi Nela kontrollohej vazhdimisht, u mor në paraburgim shumë herë, dhe kufizohej mbi llojin e punës që mund të bënte dhe se ku ai mund të jetonte. Pasi u lexoi nxënësve të tij poemën "Shko dallëndyshe" shkruar nga Filip Shiroka, Havzi Nela, me gruan e tij, Lavdie, rrezikuan jetët e tyre duke marrë rrugën për të kaluar kufirin në Kosovë më 26 prill, 1967. Ndërsa kalonte vijën kufitare, ai shkroi në një copë letre, "Lamtumirë, atdhe i dashtun, po të la, por zemërplasun ..." dhe e vendosi në degën e një peme lajthie që ta gjenin rojet e kufirit.

Një fat më tragjik do ta ndjekë atë në Kosovë. Ushtarët jugosllav i vunë në prangat Havzi Nelës dhe së bashku me gruan e tij, i burgosën në burgun e Prizrenit.

OPINION/Turpi kombëtar ,dhe historia e jonë pa heronj!

(Shenim:Ketu autori nuk le pa permendur Sinan Pashe Topojanin )

Mohimi i vetvetës është hyrë në modë. Kush e kush më shumë mundohet të mohon, të përbaltë dhe të futë në vorbullën e pikes së zezë çdo gjë që është shqiptare. Mohimi i vetvetës, në psikologji njihet si një hap para çmendisë. A jemi apo më mirë të them a janë disa shumë afër kësaj kataklizme personale. ? Si mendohet që në kohën e sotit ,kur më së shumti i duhem vendit tonë , më shumë se kurr i duhemi tokave mbarëshqiptare, ne të mohojmë të gjallë e të vdekur? Kush po na e porositë këtë mënyrë të mendimit?

Nëse me qindra vjetë është punuar në mohimin e çdo gjëje shqiptare,pse tani , mu ne vet duhet ta vazhdojmë atë ,aty ka ata më së shumti ata patën sukses?

E dijmë ne që në vitet e 12- të shekullit të kaluar ,atëherë kur çdo gjë vlonte në dëmin tonë ,çka bënte Serbia? E dijmë ne ,që në atë kohë Parisi e Londra ,në organizim të intelektualëve serb dhe Kishes Serbe,gumëzhonin vetëm antishqiptarizëm? Si dhe sa ,si dhe pse,përgjegjën e gjeni në cdo faqe të internetit. Po na? Hajde ,ta marrim që ishim të dalur nga një burg 500 vjeqar,e sytë tanë të verbuar nga errësira shekullore nuk shihnin gjë, Po sot? Drita e syrit ,rrezet e së vërtetës sonë,gati që nuk thërrasin më zë ,ne i vejmë syze të zeza vetëvetës ( syza të salduesve) ,qe të mos shofim se çka po ndodhë me ne.

Histori pa heronj! Kush janë përkrahësit e kësaj ideje të mrekullueshme që na sjellë në grupin e kombeve pa komb,pa etni ,pa histori ? Jemi të tillë ne?

Kur sot e kemi të qartë, ashtu si një edhe një që bëjnë dy ,e kemi të qartë të kaluarën tonë ,ne e bishtnojmë atë duke e mohuar tërësisht. Histori pa heronj!

OPINION/ Bashkimi ekonomik, si hap i parë drejt bashkimit politik

1. Fuqizimi i marrëdhënieve ekonomike në mes Republikës së Kosovës dhe asaj të Shqipërisë janë në vazhdimësi në majën e gjuhës të zyrtarëve shtetërorë në të dyja anët e kufirit që i ndan shqiptarët. Dhe në realitet ky fuqizim është më se i nevojshëm për krijimin e kushteve për zhvillim më të hovshëm ekonomik të të dy shteteve. Për më tepër, ky bashkëpunim do të duhej të përmbyllej me krijimin e një ekonomie të vetme kombëtare, për të krijuar kushte që të gjitha energjitë kombëtare në fushën e ekonomisë të viheshin në funksion të një zhvillimi të qëndrueshëm ekonomik, e që në fazën fillestare së paku do të ishte konkurrent me rajonin. Fatkeqësisht, kjo nuk po ndodh, dhe situata e bashkëpunimit ekonomik është edhe një indikator më tepër se sa të papërgjegjshme janë udhëheqjet politike aktuale në Tiranë dhe Prishtinë kur vjen çështja tek interesi kombëtar në përgjithësi dhe i qytetarit në veçanti.

TEKNOLOGJI/ Windows 7 tani flet Shqip

Pakot e gjuhës ofrohen për të gjithë kompjuterët që kanë sistem operativ Windows 7 Ultimate apo Windows 7 Enterprise dhe duket se më në fund listës së gjatë të gjuhëve të përkrahura i është shtuar edhe gjuha shqipe.
Këto pako të gjuhës janë pako opsionale dhe përzgjidhen nga seksioni i përditësimeve opsionale në Windows Update.

Nëse keni të instaluar Windows 7 në cilindo prej versioneve të lartë përmendura, atëherë klikoni këtu për të shkarkuar pakon e gjuhës shqipe për sistemin tuaj operativ.

Dihet se sistemet e mëhershme nga Microsoft, Windows XP dhe Windows Vista kanë pasur të përgatitura pako në gjuhën shqipe për të “lehtësuar punën” për ata që kanë pak njohuri nga gjuha angleze, por ato më shumë u konsideruan si dështim sesa një lehtësim. Personalisht nuk kam provuar asnjërën prej tyre.

Kukës, temperaturat -18, mungesë reshjes

KUKËS- Mungesa e reshjeve nuk ka sjellë ndryshime të ndjeshme në zonën verilindore, ku temperaturat mjaft të ulta kanë vështirësuar jetesën e banorëve. Temperaturat në qytetin e Kukësit kanë zbritur deri në minus 9 gradë Celsius, ndërsa në zonat rurale si, Shishtaveci, apo Arrni, temperaturat kanë zbritur deri në minus 18 gradë Celsius. Në këtë situatë është vështirësuar ndjeshëm edhe lëvizja e mjeteve në akset rrugore që lidhin zonat rurale me akset kryesore rrugore.
“Pavarësisht mungesës së reshjeve, ende janë të izoluara komunat e Zapodit dhe të Arrnit, ndërsa në komunat e tjera si, të Shishtavecit, Grykë Cajës, Kalisit e Topojanit të rrethit të Kukësit si dhe në komunën e Lekbibajt të rrethit të Tropojës janë ende të izoluar fshatra te thellë të tyre", thotë përgjegjësi i zyrës së emergjencës civile në prefekturën e Kukësit, Azem Tema.

Rreth ndryshimeve me te fundit te Uebfaqes "JEHONA E TOPOJANIT" ! (Njoftim)

Stafi i portalit kulturor  "JEHONA E TOPOJANIT" njofton te gjithe anetaret e saj se tashme mund te na gjeni ne adresen e re Web:http://topojan.blogspot.com

Stafi ben me dije se ky ndryshim ka ardhur si rezultat i permiresimit te vazhdueshem te performances dhe dizajnit te portalit,gjithashtu per ta bere sa me te lehte dhe te thjeshte gjetjen e uebfaqes sone ne motorret e ndryshem te kerkimit ne internet.Tashme fale punes se palodhur te stafit ,portali vjen me nje pamje dhe dizajn teresisht te ri dhe dinamik.Pa ndryshuar aspak filozofine dhe idene per te cilen eshte krijuar,Uebfaqja "JEHONA E TOPOJANIT" ka bere permiresime dhe ndryshime vetem ne pamjen vizuale dhe pjeserisht ne strukturen e saj,por e ritheksojme qe nuk ka ndryshuar tipari dhe filozofia per te cilen eshte hapur qe ne fillimet e saj kjo uebfaqe.Dizajni eshte nje nderthurje e Uebfaqeve dinamike dhe Blogeve apo Portaleve informative.ajo cka vlen per tu permendur eshte ndryshimi  i menuse kryesore te lidhjeve brenda uebfaqes qe tashme e keni ne ballinen e portalit ne shtrirje horizontale dhe te animuar.

Kukës, djaloshi nga Topojani , 20 vjet sozi e Enver Hoxhës ! (Gazeta Shqip)

Kukës, djaloshi nga Topojani i Kukësit, 20 vjet sozi e Enver Hoxhës ! 

Që diktatorët kanë përdorur dytësa (sozi) për daljet në publik, nisur nga paranoja apo frika realenga ndonjë atentat i mundshëm, kjo nuk përbën ndonjë gjë të re. Ka pasur të tillë Stalini, Hitleri,madje edhe strategët e lashtë kanë pasur sozi. Dhe padyshim që ka pasur edhe Enver Hoxha. Thuhet se ka pasur 4 apo 5 të tillë, tregohen edhe emra konkretë personash, siç del edhe nga botime të fundit që bëjnë fjalë për historinë e diktaturës. Por pikërisht përmendja e emrave konkretë si sozi, njohja dhe përshkrimi i tyre nga bashkëkohës apo njerëz të afërt të diktatoritshton dyshimet se asgjë nuk është reale për sa thuhet. Sepse kushti i parë i dytësimit, pra i përgatitjes së sozisë është fshehtësia gati e plotë dhe, në fund ekzekutimi i tyre, pra i sozive, pasi origjinali të vdesë.

Deri në vitet e fundit është hamendësuar në shtyp për disa persona që kanë shërbyer sozi të Hoxhës, por asgjë serioze nuk ka pasur rreth këtij fakti. E para përpjekje që hedh dritë mbi sozinë e diktatorit shqiptar dhe jo vetëm të sozisë është libri i neozelandezit Lloyd Jones, i cili ka udhëtuar siç tregon në libër, posaçërisht për të takuar sozinë e Hoxhës. Libri i shkruar në formë rrëfimi në vetë të parë, një gjini mes ditarit letrar dhe shënimeve të udhëtimit me titull “Sozia e Diktatorit” u botua në vitin 1993 menjëherë pasi autori kryen udhëtimet në Shqipërinë atëhershme. Ky botim, i cili ka njohur plot përkthime dhe botime e ribotime në shumë shtete të botës deri edhe SHBA, u soll në gjuhën shqipe nga Jonuz Kola, një profesionist i gjuhës angleze, i lindur dhe i rritur pikërisht në fshatrat e Topojanit, atje ku autori Jones gjen origjinën e sozisë. Nga biseda me përkthyesin mësojmë se me të vërtetë ekzistojnë rrethana që të bëjnë të besosh se sozia e Hoxhës u mor nga fshati i Topojanit në rrethin e Kukësit dhe vinte nga një familje e zbritur kohë më parë nga fshati Novosej. Në libër, emri i sozisë është Petar Shapallo (jo Shapllo siç thuhet në botime të fundit kur bëhet fjalë për të, ku edhe origjina e tij lidhet gabimisht me Tropojën, edhe duke iu referuar Jones-it, i cili e jep atë nga Topojani i Kukësit). Identiteti i tij i vërtetë është i vështirë të caktohet pasi, duke llogaritur dytësimin ai ka ndërruar tri herë. Së pari tregohet se trungu i vjetër i sozisë jetonte në Novosej, rreth 7 kilometra larg Topojanit, dhe atje është njohur me mbiemrin Toçilla. Më pas kur u vendosën në Topojan, nuk dihet se kur, ata morën mbiemrin Lami. Dhe kur djaloshi u thirr për “detyrën e rëndësishme” në fund të viteve ‘60 të shekullit të shkuar, ku formalisht ai u shpall i vdekur, madje në praninë e nënës dhe gruas, në të vërtetë mori një identitet të ri me emrin Petar Shapallo, gjithnjë sipas Jones-it. Për rolin e ri, ai sigurisht iu nënshtrua modifikimit fizik, edhe pse ngjante aq shumë me diktatorin, por edhe psikik, duke ia shpëlarë trurin.
Le të shohim hap pas hapi se si përkthyesi ra në kontakt me librin, dhe më pas si e gjeti nënën e sozisë së supozuar. Në fund, përderisa librin e çmoj me vlera të shumanshme dhe letrare, do të themi dy fjalë edhe për të.